Έδρανα ολίσθησης (Κουζινέτα) | Τί είναι; Πώς λειτουργούν;
Τα έδρανα ολίσθησης υπάρχουν σε όλες τις εμβολοφόρες μηχανές. Τα συναντάμε κυρίως σε περιστροφικές κινήσεις, όταν δηλαδή κάποια άτρακτος περιστρέφεται η εξωτερική του επιφάνεια εφάπτεται με την εσωτερική επιφάνεια του κουζινέτου.
Ορισμός
Ο ορισμός για τα έδρανα ολίσθησης είναι ο εξής : “Έδρανο ολίσθησης είναι αυτό στο οποίο το περιστρεφόμενο εξάρτημα (άτρακτος) ολισθαίνει στις επιφάνειές του, ενώ αυτό παραμένει σταθερό”.
Αυτή είναι μια εκλαϊκευμένη παραδοχή του ορισμού που μας δίνουν τα μηχανολογικά βιβλία.
Που τα συναντάμε;
Τα κουζινέτα στους εμβολοφόρους κινητήρες τα συναντάμε στον στρόφαλο και στις μπιέλες. Τα καβαλέτα και στις δυο περιπτώσεις εσωτερικά περιλαμβάνουν τα κουζινέτα ,τα οποία αγκαλιάζουν τα περιστρεφόμενα εξαρτήματα (στρόφαλος και μπιέλα αντίστοιχα) και έτσι γίνεται ομαλά η περιστροφή τους. Αυτό συμβαίνει λόγω οπών που υπάρχουν και λιπαίνονται συνεχώς.
Προϋπόθεση σωστής λειτουργίας
Προϋπόθεση σωστής λειτουργίας είναι η καλή λίπανση του κουζινέτου. Για να μην υπάρχει τριβή στο κουζινέτο και φθορά στα εξαρτήματα, πρέπει οι επιφάνειες ολίσθησης να μην ακουμπούν, αλλά να παρεμβάλλεται ένα φιλμ λαδιού ανάμεσα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει η λεγόμενη “υγρή τριβή”.
Για να γίνει αυτό στον απόλυτο βαθμό πρέπει :
- Να υπάρχει ένα πολύ μικρό διάκενο (ελάχιστη απόσταση επαφής, εκατοστά του χιλιοστού) μεταξύ των εξαρτημάτων και του κουζινέτου.
- Το λιπαντικό να εμφανίζει πρόσφυση στις επιφάνειες ολίσθησης.
Υλικά
Ανάλογα με τις απαιτήσεις, χρησιμοποιούνται πολλά και διαφορετικά υλικά. Η επιλογή των υλικών εξαρτάται από παράγοντες όπως είδος φορτίου, θερμοκρασία λειτουργίας, είδος λίπανσης και άλλα.
Τα πιο συνηθισμένα είναι:
- Χυτοσίδηρος (DIN 1691). Έχει καλές ιδιότητες ολίσθησης και αντίσταση στη φθορά. Το μειονέκτημα του είναι ότι λόγω μεγάλης σκληρότητας εμφανίζει ευαισθησία σε κρούσεις.
- Υλικά κονιομεταλλουργίας. Παράγονται από σκόνη μετάλλων όπως σίδηρος, ορείχαλκος κάτω από μεγάλη πίεση και θερμοκρασία. Εμφανίζει καλές αντιτριβικές ιδιότητες, για παράδειγμα στην περίπτωση απότομης διακοπής της παροχής του λαδιού.
- Κράματα χαλκού – κασσίτερου. Άριστα υλικά για κουζινέτα με εξαιρετικές αντιτριβικές ιδιότητες.
Συμπέρασμα
Υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα που χρίζουν ανάλυσης περί κουζινέτων. Αυτός δεν είναι ο σκοπός μου. Αυτό που θέλω να κάνω με αυτό το άρθρο είναι να βάλω τον κάθε ένα και κάθε μια που θα το διαβάσει να καταλάβει τη χρήση του κουζινέτου και τί είναι, με όσο πιο απλό και εύκολο τρόπο γίνεται.
Τα κουζινέτα είναι εξαρτήματα που όσο και να μην τα πιάνει το μάτι μας, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην καλή περιστροφική κίνηση των κομβίων και στροφίων του στροφάλου και των μπιελών γενικότερα. Η καλή τους κατάσταση είναι σημαντικός παράγοντας για την καλή κατάσταση των εξαρτημάτων που εμπλέκονται με αυτά και κατά συνέπεια της λειτουργίας του μοτέρ.
Πηγές
Στοιχεία Μηχανών 1 2003
